Jak oznaczać współprace? Rekomendacje UOKiK

Jak oznaczać współprace? Prezentujemy najważniejsze zasady i wytyczne, którymi powinni kierować się twórcy i reklamodawcy, żeby uniknąć publikowania kryptoreklam. Więcej informacji znajdziecie w naszym filmie .

Przepisy prawa zakazujące kryptoreklamy istnieją już od dłuższego czasu, jednak nie były do końca jasne, zwłaszcza w przełożeniu na branżę influencer marketingu. Wiemy więc od dawna, że trzeba oznaczać płatne współprace, ale nie do końca wiadomo było jak. Teraz możemy opierać się na rekomendacjach prezeza UOKiK , bo to właśnie on będzie sprawdzał, czy nasze treści reklamowe są odpowiednio oznaczone. Przygotowaliśmy dla Was najważniejsze informacje, które odpowiedzą Wam na pytanie: jak oznaczać współprace.

Możemy wyróżnić 3 nieuczciwe praktyki w zakresie oznaczania współprac komercyjnych:

zaniechanie wprowadzające w błąd, czyli sytuację, kiedy świadomie pomijamy oznaczenie współpracy reklamowej, przez co odbiorcy nie mogą podjąć świadomej decyzji dotyczącej zakupu.

kryptoreklamę, czyli reklamowanie produktu bez informacji, że jest to płatna promocja, w taki sposób, że rozróżnienie od współpracy komercyjnej jest niemal niemożliwe.

czyn nieuczciwej konkurencji, czyli wypowiedź zachęcającą do kupna produktu, która, sprawia wrażenie neutralnej informacji.

Kiedy oznaczać współpracę reklamową?

Możemy wyróżnić wiele rodzajów współprac, które różnią się m.in. sposobem zawarcia umowy, formą wynagrodzenia, wpływem reklamodawcy na materiał oraz czasem trwania współpracy. Niezależnie od tych zmiennych, każda reklama – czyli treść komercyjna lub materiał reklamowy – powinna być odróżniona od informacji neutralnej i odpowiednio oznaczona.

Oznacz współpracę, jeśli za reklamę otrzymałeś:

- wynagrodzenie pieniężne,

- produkty lub usługi,

- zniżki na zakup produktów lub usług,

- zyski z publikacji kodów zniżkowych, linków afiliacyjnych, voucherów promocyjnych, bonusów,

- pokrycie kosztów udziału w evencie (poza biletem).

Czy testując produkt, muszę oznaczyć współpracę?

Jeśli twórca otrzymuje produkt wyłącznie do testowania (np. przedpremierowo), aby opublikować recenzję na swoim kanale, a następnie go zwraca – nie musi oznaczać tego materiału jako reklamowy. Wystarczy, że poinformuje swoich obserwatorów o tym, od kogo jest ten produkt i że otrzymał go bezpłatnie z koniecznością zwrotu.

Czy jednorazowe lokowanie muszę oznaczyć jako współpracę?

Dla uznania materiału za reklamę nie ma znaczenia także czas trwania współpracy. Współpraca może mieć charakter długotrwały lub dotyczyć pojedynczego lokowania. Influencer może zostać ambasadorem marki i budować jej wizerunek. Tego rodzaju współpraca również musi zostać oznaczona jako materiał reklamowy.

Czy muszę oznaczyć reklamę, promując własne produkty?

Autopromocja jako reklama również wymaga oznaczenia. Promocja własnej marki, e-booka, kosmetyków lub usług należy do komercyjnej sfery działalności influencera, czyli też jest reklamą.

Czy otrzymując paczkę PR, muszę oznaczyć reklamę?

Jeśli zdecydujemy się na publikację po otrzymaniu pierwszego prezentu od firmy, nie musimy tej treści oznaczać jako materiał reklamowy. Powinniśmy jednak poinformować obserwatorów o tym, że produkt był prezentem od danej marki. Jeśli ta sama marka wysyła nam kolejne produkty – publikacje o nich musimy już oznaczyć jako materiał reklamowy.

Jak oznaczać współprace w mediach społecznościowych?

Podstawowa zasada jest prosta: oznaczenie reklamy i wskazanie marki, z którą współpracujemy, musi być jasne, zrozumiałe i czytelne. Odbiorca, niezależnie czy to nowa osoba na naszym kanale, czy stały obserwator, nie może mieć żadnych wątpliwości, że nasza treść zawiera reklamy. Większość platform oferuje opcje oznaczania współpracy komercyjnej na poziomie dodawania treści.

Jakie oznaczenie uznajemy za czytelne i zrozumiałe?

- znajdujące się w widocznym miejscu, np. na początku opisu lub nagrania,

- wyróżniające się względem pozostałej treści,

- napisane wyraźną i wystarczająco dużą czcionką,

- napisane w języku polskim, o ile profil jest prowadzony w tym języku,

- z użyciem określeń jednoznacznie wskazujących na komercyjny charakter publikacji.

UOKiK rekomenduje tutaj oznaczanie dwupoziomowe, czyli jednoczesne skorzystanie z funkcjonalności platformy oraz oznaczenie reklamy we własnym zakresie.

Jak samodzielnie oznaczyć reklamę?

Przede wszystkim musi być oznaczona tak, żeby nie było wątpliwości. Oznaczenie musi być w języku polskim, napisane pełnym słowem, nie skrótem.

Rekomendowane oznaczenia współprac:

#reklama lub [REKLAMA], #materiałreklamowy lub [MATERIAŁ REKLAMOWY], #współpracareklamowa lub [WSPÓŁPRACA REKLAMOWA], #postsponsorowany lub [POST SPONSOROWANY], #materiałsponsorowany lub [MATERIAŁ SPONSOROWANY], #płatnawspółpraca lub [PŁATNA WSPÓŁPRACA], #wideo #relacja #post #materiał + #reklamowy, #sponsorowany = np. #wideoreklamowe,, #relacjasponsorowana, Reklama marki XYZ, Płatna współpraca z marką XYZ

Rekomendowane oznaczenia w przypadku autopromocji:

#autopromocja lub [autopromocja], #autoreklama lub [autoreklama], #markawłasna lub [marka własna]

Rekomendowane oznaczenia w przypadku prezentów:

#prezent lub [prezent], #podarunek lub [podarunek], *Przy publikacji materiałów z kolejnymi prezentami od tego samego reklamodawcy, zalecane jest używanie określeń jak przy materiałach reklamowych.

Rekomendowane oznaczenia w wyjątkowych przypadkach takich jak zaproszenia czy testy:

Obserwatorzy mają prawo sami stwierdzić, czy otrzymanie zaproszenia na wydarzenie lub produktu do testowania może mieć wpływ na neutralność publikacji influencera. Należy rzetelnie poinformować ich o okolicznościach powstania takiego materiału. Twórca może uczynić to np. w opisie lub w narracji, poprzez ustne potwierdzenie tego w samym materiale (jeżeli jest to materiał filmowy lub dźwiękowy).

Jak NIE oznaczać reklam?

W języku innym niż polski np:

#advertisement lub [advertisement], #collaboration lub [collaboration], #commercial lub [commercial]

W formie skrótowej np:

#ad lub [AD], #promo lub [promo], #spons lub [spons], #autopromo lub [autopromo], #rek lub [rek]

W formie niejednoznacznej (niepodkreślającej faktu uzyskania korzyści przez influencera) np:

#współpraca lub [współpraca], Materiał powstał we współpracy z…

Jak oznaczać współprace reklamowe na Instagramie?

Instagram oferuje funkcjonalność, która pozwala na oznaczenia materiału sponsorowanego nie tylko w poście, ale również na relacji. Dzięki temu przy publikacji pojawi się napis: Post sponsorowany. Dodatkowo powinno pojawić się oznaczenie reklamy w formie tekstowej (na zdjęciu w przypadku Relacji, w przypadku posta – w opisie). Oprócz tego należy wskazać promowaną markę np. oznaczając jej profil.

Jak oznaczać współprace reklamowe na TikToku?

TikTok, tak jak Instagram, oferuje funkcjonalność, która pozwala na oznaczenie materiałów sponsorowanych. Po wybraniu tej opcji pod materiałem pojawia się napis: Płatna współpraca. Dodatkowo informacja o reklamie powinna pojawić się również w opisie, wskazując promowaną markę.

Jak oznaczać współprace reklamowe na YouTube?

Tak jak w przypadku pozostałych platform najlepiej przede wszystkim wykorzystać funkcję platformy i dodać opcję „Zawiera płatną promocję”. Dodatkowo informacja o współpracy powinna pojawić się w opisie  filmu, np. “Reklama marki XYZ”, czy “Płatna współpraca z marką XYZ”, można także słownie wyjaśnić, że materiał powstał na zlecenie danej firmy, albo użyć odpowiednich hasztagów. Można również dodać napisy na filmie. Najważniejsza zasada, o której każdy powinien pamiętać: Jeśli masz wątpliwości, czy Twój materiał stanowi przekaz handlowy i czy należy go oznaczyć jako reklamę to… oznacz go! Udowodnisz w ten sposób, że działasz zgodnie z prawem i szanujesz swoich obserwatorów.

Konsekwencje nieprawidłowego oznaczania treści reklamowych:

Nieprawidłowe oznaczanie treści reklamowych może nieść za sobą konsekwencje prawne dla influencera, agencji reklamowej i reklamodawcy:

Prezes UOKiK może stwierdzić stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów.

Konsumenci, wobec których influencer (lub agencja czy reklamodawca) stosował nieuczciwą praktykę rynkową związaną z oznaczaniem materiałów reklamowych, mogą domagać się szeregu roszczeń, od usunięcia danych treści, aż do zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny.

Produkty, których reklama uregulowana jest szczegółowymi przepisami prawa.

Istnieją określone kategorie produktów lub usług, których reklama jest uregulowana szczegółowymi przepisami. Należą do nich:

- produkty alkoholowe,

- produkty tytoniowe,

- leki,

- suplementy diety,

- produkty i usługi finansowe,

- gry hazardowe;

Całość rekomendacji Prezesa UOKiK do pobrania tutaj: https://uokik.gov.pl/download.php?plik=26685

Masz jakieś pytania lub wątpliwości? Napisz do nas! support@lttm.pl